خداوند در قرآن کریم به نعمت زبان اشاره فرموده و می فرماید:

 

«الرَّحْمنُ عَلَّمَ الْقُرْآنَ خلق الانسان عَلَّمَهُ الْبَیانَ»1

زبان عمده ترین وسیله ای است که مردم به کمک آن با یکدیگر ارتباط فکری برقرار می کنند و

ایجاد تفاهم و انتقال مفاهیم از طریق زبان صورت می گیرد.

در یک جمله زبان ملاک ارزش و معرف شخصیت انسان و ترازوی عقل اوست.

حضرت علی ـ علیه السلام ـ می فرماید: «المرءُ مخبوء تحت لسانه؛

2 شخصیت هر کس در پی زبان اوست» زبان با تمام فوائدی که برایش ذکر می شود

مفاسد و آفاتی نیز دارد که باید آنها را شناخت تا با کنترل زبان، از ابتلاء به آن آفات پیشگیری و اجتناب ورزید.

در قرآن کریم آمده است: ای کسانی که ایمان آورده اید نباید قومی قوم دیگر را مسخره کند،

شاید آنها از اینها بهتر باشند، و نباید زنانی زنان دیگر را مسخره کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند.

از یکدیگر عیب مگیرید، و به همدیگر لقبهای زشت مدهید،

چه ناپسندیده است نام زشت پس از ایمان. و هر که توبه نکرد آنان خود ستمکارند.»3

خداوند در آیه دیگر می فرماید: وای بر هر بدگوی عیبجویی.« وَیْلٌ لِّکُلِّ هُمَزَةٍ لُّمَزَةٍ.» 

گناهان زبان :

1. غیبت.

2. نمیمه.

3. دروغ.

4. دو زبانی.

5. بهتان و افتراء.

6. قذف.

7. افشاء اسرار مؤمن.

8. دشنام

9. لعن و نفرین.

10. طعن و شماتت.

11. سُخریه و استهزاء.

12. مدح.

13. اظهار غضب.

14. غنا.

15. کثرت مزاح و خنده.

16. مراء و جدال.

17. خصومت.

18. سؤال عوام از امور مشکله.

19. تکلم بدون علم.

20. تکلم بی فایده.

21. منکر خدا شدن.

22. غیر خدا را پرستش کردن.

23. دروغ بستن به خدا.

24. تکذیب آیات خدا.

25. کفران نعمت.

26. از خدا شکوه کردن.

27.حفاظت از زبان

اظهار ناامیدی کردن از خداوند.

28. به خداوند دشنام دادن.

29. نسبت فرزند به خدا دادن.

30. نسبت بی عدالتی به خدا.

31. ادعای خدائی کردن.

32. از خدا درخواست بیجا کردن.

33. دعای خیر برای ستمگران.

34. نفرین کردن.

35. چون و چرا کردن در کار خدا.

36. خدا را متهم کردن که به قتل امام حسین راضی بوده.

37. با دشمنان خدا اظهار دوستی کردن.

38. منکر رسالت پیامبر شدن.

39. پیامبر را مجنون خواندن.

40. اسرار امامان معصوم را فاش کردن.

41. از سخن امام عیب گرفتن.

42. برای ظهور امام زمان وقت تعیین کردن.

43. ادعای امامت کردن.

44. حلال خدا را حرام و حرام خدا را حلال دانستن.

45.احکام را با قیاس سنجیدن.

46. به ناحق شهادت دادن.

47. تفسیر به رأی کردن قرآن.

48. مؤمن را خوار کردن.

49. فاسق را عزیز شمردن.

50. مؤمن را ترساندن.

51. اظهار فقر و تنگدستی کردن.

52. راز خود را به دیگران گفتن.

53. به پدر و مادر اُف گفتن.

54. عیبجوئی کردن.

55. نسبت زنا به کسی دادن.

56. خلافکار را تشویق کردن.

57. مؤمنان را با القاب زشت خواندن.

59. به مال و منال دیگران غبطه خوردن.

60. وعدة دروغ دادن.

61. صفات نیک زنان را به نامحرمان گفتن.

62. با زن نامحرم شوخی کردن.

63. فال بد زدن.

64. عذرتراشی برای ظلم ظالمان.

65. سخن برادر مسلمان خود را قطع کردن.

66. پیشگویی و کهانت.

67. منّت کشیدن.

68. با خواندن قرآن کسب روزی کردن.

69. امر سلاطین را امر خدا دانستن.

70. در کیفیت خدا سخن گفتن